Ćemovsko polje jedna je od nekolicine preostalih stepa na Balkanu. Specifičnost stepe odlikuje se jakim udarima vjetra koji dozvoljavaju samo nisku vegetaciju.
Ovo je uostalom i jedan od razloga što postoji Ćemovska šuma kao vještačka brana naletima vjetra i smanjenju njegovog intenziteta na Podgoricu. Koliko je tako vještački stvorena šuma sadnjom alepskog bora zaista održiva najbolje pokazuju česti požari, ali i antropogeni faktor, odnosno nezakonita sječa.
Ipak, Ćemovskog polja ima dovoljno za stanovnike i stepe i šume dok god se ovim područjem postupa sa dužnom pažnjom dobrog domaćina. A domaćina na svu sreću ima. Park u šumi na Ćemovskom polju ima svoje staratelje, građane entuzijaste koji su osigurali parkovski mobilijar, ali ne samo to – već su se i angažovali da spriječe dalju devastaciju ovog područja.
Ćemovsko polje je odavno identifikovano kao potencijalno IBA i IPA područje, područje od međunarodne važnosti za biljke i ptice, a nakon sveobuhvatnog istraživanja koje Centar za zaštitu i proučavanje ptica planira sprovesti do kraja godine, ima sve preduslove za zvanično kandidovanje na listu Područja od međunarodne važnosti za boravak ptica (IBA), ali i potencijalno Natura 2000 stanište (ekološka mreža zaštićenih područja Evropske unije).
I dok se možda biolozi pitaju čemu zaštita šume u stepi kojoj ista prirodno ne pripada, nedavna spoznaja o jednoj posebno važnoj sovi, dovela je ornitologe u nedoumicu. Posjetioci parka znaju za ovu sovu još od ranije, a CZIP je potvrdio prisustvo ove vrste nakon stradanja jedinke koja nas je dovela do parka mimo rekreacije. Riječ je o prvom stanovniku Ćemovske šume koja je novost za mnoge od nas.
1. Mala ušara ili utina (Asio otus) ne gradi svoja gnijezda već okupira gnijezda najbrojnijih stanovnika ovog područja – svraka. Zanimljiv je podatak da se najveće zimovalište ovih sova nalazi u Kikindi, u Vojvodini.
Za Ćemovsko polje i šumu očekujemo intenzivan terenski rad krajem maja i početkom juna tokom sezone gniježđenja kako bi ustanovili brojnost gnijezdeće populacije ovih sova, dok će decembar poslužiti za prebrojavanje onih utina koje tu zimuju.
2. Kukumavka (Athene noctua) voli naseljena područja jer se gnijezdi u šupljinama građevina, a lovi male glodare i velike insekte po obližnjim baštama i voćnjacima. Često je možemo vidjeti tokom dana na krovovima kuća kako se sunča, a obožava pašnjake sa kamenjarom što je zaštitni znak Ćemovskog polja.
Prethodnih dana CZIP je započeo rad na mapiranju staništa ovih malih grabljivica. Podaci su za sada nevjerovatni: na svih 18 od 20 tačaka, po obodu Ćemovskog polja, konstatovano je prisustvo ove vrste.
3. Zlatoglavi kraljić (Regulus regulus) najmanja ptica Evrope (dugačak svega 10 cm) može se svakodnevno vidjeti kako se penje po borovim stablima Ćemovske šume. Svake godine roditelji su dvije generacije ptića, a uprkos svojoj veličini snese od 9-11 jaja.
4. Noćni potrk (Burchinus oedicnemus) izuzetno rijeka stepska ptica koja se u Crnoj Gori može vidjeti i na Ulcinjskoj solani. Aktivna je noću i ima izutzetno dobar vid, što pokazuju njene velike žute oči. U sumrak stepski dio Ćemovskog polja odjekuje od njihovih prodornih krikova.
5. Pupavac (Upupa epops) poznat po svojoj neobičnoj ćubi. Kao odbrambeni mehanizam ptići izlučuju neprijatan miris iz trtičnih žlijezda kako bi otjerali predatore.
6. Sivi svračak (Lanius minor) baš kao i pčelarice ovaj maleni bandit sa maskom zoroa ima običaj da kači svoj plijen o bodljikavu žicu ili trnje kao zimnicu. U Crnoj Gori su prisutne 4 vrste.
7. Velika ševa (Melanocorypha calandra) koja se u našoj zemlji gnijezdi samo na Ćemovskom polju iako su tu takođe prisutne još 4 vrste ševa od kojih je ćubasta ševa poznata gotovo svima i često je viđena stanarica tog područja.
